داغ شدن بازار جنگ در رکود مذاکرات

پیش از آغاز مذاکرات زلمای خلیلزاد نماینده امریکا اعلام کرده بود که مذاکرات در نهایت بر چهار موضوع اصلی تمرکز خواهد کرد و آن‌ها عبارتند از: خروج نیرو‌های خارجی؛ تضمین مبارزه علیه تروریسم؛ آغاز مذاکره میان طالبان و دولت افغانستان برای ایجاد راه حل سیاسی؛ و در نهایت یک آتش بس پایدار.

پس از پایان مذاکرات در روز پنجشنبه طالبان در بیانیه‌ای اعلام کرد: در این دور از مذاکرات بر روی مواردی که در دور‌های قبلی مذاکرات مطرح و توافق شده بودند، بحث صورت گرفته و در بعضی موارد پیشرفت حاصل شده، اما هنوز مسائل دیگر باقی مانده است.

سهیل شاهین، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان این پیشرفت‌ها را مربوط به دو مورد از اختلاف‌های اساسی عنوان کرد و گفت: «یکی مربوط به تعیین جدول زمانی برای خروج نیرو‌های خارجی از افغانستان است؛ و دیگری مربوط به ارائه تضمین درباره استفاده نکردن از خاک افغانستان برای حمله به کشور‌های دیگر است.».

اما علی رغم اعلام رضایت نسبی به روند مذاکرات، این گروه روز چهارشنبه و ساعاتی پیش از اعلام پایان مذاکرات بدون دستیابی به توافق مشخص کابل پایتخت افغانستان را مورد آماج حملات خود قرار داد. حملاتی که موجب کشته شدن ۹ نفر و زخمی شدن دست‌کم ۲۰ غیرنظامی شد.

طالبان گفت، این دفتر وابسته به آمریکایی‌ها بوده و به این دلیل هدف قرار گرفته است.

این اقدام طالبان که با واکنش مقامات آمریکایی رو به رو شد نشان می‌دهد که اختلافات عمیقی در مورد زمانبندی خروج نیرو‌های آمریکایی از افغانستان و همچنین آغاز مذاکرات بین الافغانی وجود دارد.

ایالات متحده حدود ۱۴،۰۰۰ سرباز در افغانستان دارد. حدود ۸،۴۰۰ تن از آن‌ها ماموریت آموزش نیرو‌های امنیتی افغان را بر عهده دارند و بقیه نیز مأموریت‌های عملیاتی را انجام می‌دهند. علاوه بر این ۸،۵۰۰ نیروی بین المللی دیگر نیز نیرو‌های افغان را آموزش می‌دهند.

ایالات متحده گفته است که با خروج نیرو‌های نظامی به عنوان بخشی از یک معاهده صلح موافقت نخواهد کرد مگر زمانی که طالبان تضمین‌های امنیتی اراده کند، آتش بس را اجرا کرده و نسبت به گفتگوی "بین‌افغانی" با دولت کابل و دیگر نمایندگان افغان موافقت کند.

در این میان به نظر می‌رسد شروط آمریکا بویژه در مورد خلع سلاح طالبان پیش از خروج نیرو‌های آمریکایی سنگ بزرگی در مسیر گفتگو‌ها است.


پیش از آغاز مذاکرات دور ششم خلیلزاد خطاب به طالبان در توییتر نوشت: «اکنون زمان آن رسیده که سلاح‌های خود را بر زمین بگذارید، این خشونت را متوقف کنید و صلح را در آغوش بکشید.»


این توییت‌ها با واکنش شدید ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان، روبه‌رو شد که گفت: وی باید فکر این را که طالبان اسلحه‌های خود را زمین بگذارند، از ذهنش دور کند.

این مخالفت جدی طالبان به نظر می‌رسد که ناشی از عدم اطمینان و اعتماد رهبران این گروه به نیت واقعی آمریکا برای خروج نظامی از افغانستان باشد. در این رابطه در حالی که گروه طالبان خواستار خروج تمامی نیرو‌های خارجی از خاک افغانستان در کوتاه‌ترین زمان ممکن هستند، اما مقامات کاخ سفید علاوه بر اینکه از خروج طولانی مدت این نیرو‌ها سخن می‌گویند به نظر می‌رسد که حاضر به از دست دادن پایگاه‌های خود در خاک افغانستان نیستند که می‌تواند نقش مهمی در رقابت‌های ژئوپلتیکی با روسیه و چین در جنوب آسیا و آسیای میانه بازی کند. در اوایل فوریه ۲۰۱۹ ترامپ وعده داد که بخشی از نیروهایش را در افغانستان برای آنچه او برای کار‌های اطلاعاتی نامید حفظ خواهد کرد.

از سوی دیگر بسیاری از جمله ایران و روسیه بر این اعتقاد هستند که واشنگتن پس از سرنگونی خلافت خودخوانده داعش در سوریه و عراق به دنبال انتقال عناصر این گروه به افغانستان برای ایجاد تهدیدات امنیتی در منطقه است امری که با وجود رقیب قدرتمندی، چون طالبان ممکن نیست؛ لذا خلع سلاح طالبان در شرایط ضعف نیرو‌های امنیتی دولت مرکزی به سود داعش تمام خواهد شد. اخیرا ویدئویی از ابوبکر بغدادی منتشر شد که در آن از ولایت خراسان و فعالیت‌های داعش در این منطقه نام برد.

اما در بعدم دوم دلایل شکست مذاکرات موضوع مهم اختلاف میان دولت مرکزی و طالبان است. طالبان حاضر به مذاکره با کابل نیست. خلیل زاد گفت که طالبان تاکنون حاضر به دیدار با حکومت افغانستان نشده اند، و آن را نامشروع خواندند. از سوی دیگر اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان نیز که از نتایج مذاکرات نسبت به آینده سیاسی خود احساس تهدید می‌کند مصمم به نقش آفرینی و تأثیرگذاری بر روند مذاکرات است. طرح تشکیل لوی جرگه مشورتی که طی هفته گذشته با حضور بیش از ۳۰۰۰ نفر از شخصیت‌های سیاسی و اجتماعی و قومی و مذهبی برگزار شد نیز به همین دلیل بود تا هم بر دامنه مشروعیت خود بیافزاید و هم راهی برای ورود به مذاکرات دوحه ایجاد شود. تلاشی که البته تا کنون موفق آمیز نبوده است و طالبان در این دور از مذاکرات نیز حاضر به پذیرش آن نشد.